گیل فان |مقاله | تحقیق| کتاب

مقاله کامل کتاب داستانِ راستان شهید مطهری

دانلود مقاله همراه با فهرست به صورت فایل ورد

مقدمه

مرتضی مطهری ۱۳ بهمن، ۱۲۹۸، فریمان - ۱۱ اردیبهشت، ۱۳۵۸، تهران فیلسوف، متکلم و مفسر قرآن، عضو هیئت موتلفه اسلامی و از نظریه‌پردازان نظام جمهوری اسلامی ایران بود.

وی قبل از انقلاب ۵۷ عضو انجمن سلطنتی فلسفه و استاد دانشگاه تهران بود. بعد از انقلاب به ریاست شورای انقلاب منصوب شد. سید روح‌الله خمینی علاقه زیادی به وی داشت، تا بدانجا که بعد از مرگش گفت: «مطهری پاره تن اسلام و حاصل عمر من بود.»

بخش دانلود

دانلود فایل ورد تحقیق

لینک دانلود: 
 کتاب داستانِ راستان شهید مطهری

فرمت فایل :  doc / فایل ورد

در ادبیات رسمی جمهوری اسلامی از وی با عنوان «معلم شهید» یاد می‌گردد.

مرتضی مطهری بعد از ظهر روز سه‌شنبه ۱۱ اردیبهشت ۱۳۵۸ به همراه گروهی از رجال سیاسی انقلابی در جلسه‌ای در منزل یدالله سحابی شرکت می‌کند. پس از پایان جلسه، در تاریکی شب و هنگام خروج وی از محل جلسه، هدف گلوله یکی از افراد گروه فرقان قرار گرفت، و پس از انتقال به بیمارستان طرفه درگذشت. قاتلان او سه نفر به نام های محمد علی بصیری،حمید نکو نام و وفا قاضی زاده بودند علی بصیری پس از دستگیر شدن و خواندن بعضی از کتاب های شهید مطهری ابراز پشیمانی می کرد و به شدت در زندان می گریست طوری که از شدت ناراحتی و عصبانیت تمام موهای صورت خود را کنده بود.

- این اثر شامل دو جلد است که در هر جلد آن 75 داستان گنجانده شده است.

- برنده جایزه یونسکو در سال 1344 هجری شمسی شده است.

- منابع داستان‌های کتاب از کتب احادیث، تواریخ و سیره و با زبانی ساده و مفید برای طبقه جوان است.

- داستان راستان کتابی به صورت حکایت و داستان است، نه به صورت بیانی؛ و داستان‌ها نیز براساس واقعیت هستند.

چکیده

داستان راستان نام مجموعه دو جلدى، مشتمل بر 125 داستان است كه جلد اول آن (75 داستان) در سال 1339 و جلد دوم آن (50 داستان) در سال 1343 به قلم استاد مطهرى (ره) تحرير و چاپ شده است. تصور عمومى بر اين است كه داستان راستان، كتابى براى كودكان و نوجوانان است و اغلب جوانان و بزرگسالان، به ويژه افراد تحصيلكرده، خود را از خواندنش بى نياز مى‏دانند، اما اگر توجه شود كه اين كتاب تاليف چه كسى است و در چه موقعيتى و با چه نگرشى و هدفى نوشته شده، ديدگاه فوق تغيير مى‏يابد.

معمولا نويسندگان كتابهاى كودكان، تخصصشان در نوشتن شعر و قصه كودكانه است، ولى در اين مورد، با شخصيتى مواجهيم كه چنان بهره‏اى از معارف اسلامى دارد كه نه تنها در فقه و فقاهت مجتهد است، بلكه قهرمان مبارزه استدلالى با مكاتب فلسفى غرب بوده، و كتابى كه قبل از اين اثر داستانى منتشره نموده پاورقى‏هاى فيلسوفانه بر كتاب اصول فلسفه و روش رئاليسم علامه طباطبايى (ره) است.

درباره اهداف و انگيزه‏هاى تاليف كتاب داستان راستان، خود استاد مطهرى در مقدمه جلد اول مى‏گويد: البته كتابهاى سودمند، كه مستقيما متن حقايق اخلاقى و اجتماعى را به لباس بيان در آورده‏اند، يا كتبى كه حقايق زندگى را در لباس داستان كه فكر و پرداخته فكر نويسنده است، يا كتب سيرت كه از اول تا آخر در مقام نقل تاريخ زندگى يك يا چند شخصيت بزرگ بوده‏اند از شماره بيرون است، ولى نويسنده تاكنون به كتابى برنخورده كه مؤلف آن به منظور هدايت و ارشاد و تهذيب اخلاق عمومى، داستانهاى سودمند، از كتب تاريخ و حديث استخراج كرده و در دسترس عموم قرار داده باشد.

هدف اين كتاب اين است كه علاوه بر اين كه راهنماى اخلاقى و اجتماعى سودمندى باشد، معرف روح تعليمات اسلامى هم باشد و فرد بتواند با مقياس قرار دادن آن، خود و اطرافيان و جامعه‏اى كه در آن زندگى مى‏كند و همگى ادعاى اسلاميت دارند را محك بزند.

استاد تذكر مى‏دهد كه با اين كه براى رعايت حشمت و حرمت قرآن كريم، از داستان‏هاى آن كتاب مقدس چيزى جزء اين داستانها قرار نداديم و معتقد بوده و هستيم كه قصص قرآن، مستقل چاپ و منتشر شود، اما در اصل تاليف اين كتاب از قرآن مجيد استفاده كرده‏ايم، زيرا اولين كتابى كه داستان راستان [و حكايت صالحان‏] را به منظور هدايت و راهنمايى و تربيت اجتماع بشرى، جزء تعليمات عالى خود قرار داده، قرآن كريم است.

و مى‏دانيم كه قرآن كريم در 268 مورد براى بيان مطالب گوناگون از داستان استفاده كرده، و يقينا اين كار باعث مى‏شود حقايق عالى و اصول و ارزشهاى والا، به نحو بسيار ساده و ملموس در دسترسى انسان قرار گيرد و فهم و درك آن با سهولت هرچه بيشتر ميسر شود و در عمل نيز آسانتر به كار آيد.

نظر استاد مطهری درباره این كتاب

افراد زیادی، استاد شهید مرتضی مطهری را در هنگام نگارش این اثر ملامت می‌کردند. دغدغه آن‌ها این بود که نوشتن این اثر از سوی شما مناسب نیست و در سطح بسیار پایینی قرار دارد، ولی استاد مرتضی مطهری جواب آن‌ها را این گونه بیان می‌فرمودند که: مقیاس بزرگی و کوچکی یک اثر، سختی و پیچیدگی آن نیست و هر کار ساده‌ای کوچک نیست. ملاک، سودمندی و مفید بودن است؛ و همچنین ایشان این نظر را داشتند که اثر باید به حال اجتماع مفید باشد.

استاد مرتضی مطهری، این نظر را درمورد كتاب داستان راستان داشتند که اثر باید به حال اجتماع مفید باشد.

این سخنان استاد مرتضی مطهری، از مطالعه این اثر کاملاً درك می‌شود؛ زیرا استاد در این کتاب به صورت کاملاً هوشمندانه و با استفاده از داستان‌های بسیار ساده، یک دور اصول دین را آموزش می‌دهند، بدون اینکه خواننده را با کلمات و عبارات پیچیده سردرگم کنند. کتاب داستان راستان مخصوص قشر نوجوان و جوان است، ولی با این وجود، بزرگ‌سالان نیز می‌توانند با خواندن این اثر، از بهرمند شدن از آگاهی و معارف، لذت کافی را ببرند.

با نگرشى بر كل كتاب داستان راستان، و توجه به نكاتى كه استاد در مقدمه آورده، شايسته است به نكات و مزاياى زير در مورد اين كتاب توجه داشته باشيم:

1. واقعى بودن داستان‏ها:

چنان كه خود استاد متذكر شده، ما هم كتب اخلاق فراوانى داريم، هم داستانهاى ساخته و پرداخته نويسندگان، اما اين كه با داستانهاى واقعى به تعليم اخلاق بپردازيم بسيار مؤثرتر است، زيرا، انجام وظايف اخلاقى غالبا دشوار و حتى گاه ناممكن به نظر مى‏رسد، و هنگامى كه داستان غير واقعى باشد، انسان مى‏گويد: چنين چيزى فقط در خيال ممكن است، اما وقتى انسان ببيند كه در طول تاريخ كسانى بوده‏اند كه مطابق آن ارزشهاى والاى انسانى رفتار كرده‏اند اين امر را شدنى مى‏يابد و عزمش بيشتر جزم مى‏شود.

2. نثر روان و ساده، و گذاشتن نتيجه‏گيرى براى خواننده:

استاد مطهرى معتقد است كه كتاب بايد هم زحمت فكر كردن را از دوش خواننده بردارد و هم او را وادار به تفكر كند. آن فكرى كه بايد از دوش خواننده برداشته شود، فكر در معنى جمله‏ها و عبارات است؛ و آن فكرى كه بايد به عهده خواننده گذاشته شود، فكر در نتيجه است، چرا كه هر چيزى تا خود خواننده درباره‏اش فكر نكند و از فكر خود چيزى بر آن نيفزايد، با روحش آميخته نمى‏گردد و در دلش نفوذ نمى‏كند و در عملش اثر نمى‏بخشد.

بدين سان شاهديم كه اين كتاب بر خلاف بسيارى از كتب اخلاقى كه علماى اسلامى نگاشته‏اند، از يك سو نثر بسيار ساده و روانى دارد و به ذكر اصل داستانهاى تاريخى و گاهى پرورش داستانها در حدود قراين و امارات اكتفا شده و از سوى ديگر نتيجه‏گيرى از داستان را بر عهده خواننده گذاشته و در واقع از روش القاى غير مستقيم كه تأثير بيشترى در مخاطب دارد گاهى، استفاده شده است.

3. تأثير اصلاحى در عوام:

سادگى در نحوه نگارشى كتاب داستان راستان، موجب شده كه افراد عوام استفاده بيشتر از اين كتاب ببرند. استاد مطهرى در اين باره مى‏گويد: اين داستانها هم براى خواص قابل استفاده‏اند، و هم براى عوام، ولى منظور از اين نگارش، تنها استفاده عوام است، زيرا تنها اين طبقاتند كه ميلى به عدالت و انصاف، و خضوعى در برابر حق و حقيقت در آنها موجود است، و اگر با سخن حقى مواجه شوند حاضرند خود را با آن تطبيق دهند. صلاح و فساد طبقات اجتماع در يكديگر تأثير دارد، اما معمولا فساد از خواص شروع مى‏شود و به عوام سرايت مى‏كند. و صلاح بر عكس از عوام و تنبه و بيدارى آنها آغاز مى‏شود و اجبارا خواص را به صلاح مى‏آورد، و روى همين اصل است كه على عليه‏السلام در دستور حكومتى خود به مالك اشتر، پس از تقسيم مردم به دو طبقه عامه و خاصه، نسبت به صلاح و به راه آمدن خاصه، اظهار ياس و نااميدى مى‏كند و تنها عامه مردم را مورد توجه قرار مى‏دهد.

اين فكر غلطى است كه عده‏اى از طرفداران اصلاح، هميشه مى‏خواهند اصلاح را از زعما و قله‏هاى مرتفع آغاز كنند، در حالى كه تجربه نشان داده كه معمولا كارهايى كه از ناحيه قله‏هاى رفيع آغاز شده و در نظرها مفيد مى‏نمايد، بيش از آن مقدار كه حقيقت و اثر اصلاحى داشته باشد، جنبه تظاهر و تبليغات و جلب نظر عوام دارد.

4. پرهيز از تعصب:

اين نكته آن قدر براى استاد اهميت داشته، كه نه تنها داستانهايى در نشان دادن مذمت تعصب آورده، بلكه خود ايشان هم در تنظيم داستانها از اين كار اجتناب كرده و لذا قهرمانان داستناهايش - به طورى كه آگاهانه در مقدمه كتب متذكر شده - تنها به مذهب شيعه اختصاص نيافته، و از ساير شخصيت‏هاى اسلامى و حتى شخصيت‏هاى برجسته غير مسلمان نيز داستانهايى آورده است.

5. استفاده از جنبه‏هاى مثبت براى تعليم اخلاق:

اكثر قريب به اتفاق داستان‏ها، جنبه مثبت دارند و درباره ارزش‏ها و فضايل اخلاقى سخن مى‏گويند، و فقط چند داستان (مثل داستانهاى شماره 49 و 50) با نشان دادن يك امر ضد ارزش يا نقطه ضعف اخلاقى، تنبه و تذكر داده است و به روشى كه لقمان ادب آموخت، مى‏خواهد ادب بياموزاند، اما از آن جا كه در ميان مردم عوام، افراد لقمان‏صفت خيلى كم است، لذا اين روش در همين چند مورد محدود شده است.

6. جامعيت و تفكر نظام‏مند در ارايه داستان‏ها:

استاد مطهرى در مقدمه كتاب انسان و سرنوشت - كه اول بار در سال 1345 منتشر شد - مى‏گويند:

مسأله علل انحطاط مسلمين قريب 20 سال است كه ذهن مرا به خود مشغول كرده است.

با توجه به اين گفته، مى‏توان يقين داشت كه تدوين كتاب داستان راستان، يك كار كاملا برنامه ريزى شده و از روى انگيزه و هدف مشخص در راستاى مبارزه با انحرافات و بدفهمى‏ها نسبت به تعاليم اسلام بوده، خصوصا كه فاصله نوشتن جلد اول و دوم آن، قريب 4 سال مى‏شود.

جامعيت و توجه به جنبه‏هاى مختلف تعاليم اسلامى در گردآورى داستانهاى اين كتاب به گونه‏اى است كه اين داستانها هم به مقام انديشه ناظرند، هم به مقام عمل، و در مقام عمل هم به عمل فردى توجه دارند و هم به عمل اجتماعى، و در همه اين موارد، هم بايدها بيان شده، هم نبايدها؛ و اگر به اين مجموعه از اين نظر بنگريم، كاملا در خواهيم يافت كه چرا استاد مطهرى مدعى بود كه علاوه بر تعاليم اخلاقى و اجتماعى، روح تعاليم اسلام را در اين داستانها مى‏توان يافت.

براى درك بهتر جامعيت و تفكر نظام‏مند استاد مطهرى در تنظيم داستان‏هاى اين كتاب، نگاهى مى‏اندازيم به طبقه‏بندى موضوعى اين داستان‏ها:

الف - در مقام انديشه (جمعا 34 داستان)

الف - 1) در باب فضيلت انديشه و علم و عالم و احترام به آزادى انديشه و پرهيز از تعصب، 15 داستان.

الف - 2) در باب اصلاح تصورات غلط از دين و كج انديشى‏ها و افراط و تفريطها، 19 داستان.

ب - در مقام عمل فردى (جمعا 28 داستان)

ب - 1) در باب لزوم انجام امور اخلاقى و عبادى، مانند زهد، تقوا، ايمان، نماز و دعا، 19 داستان.

ب - 2) در باب پرهيز از امور ناشايسته اخلاقى همچون غرور، غفلت، ثروت‏اندوزى، خوردن مال حرام، شرابخوارى، و...9 داستان.

ج - در مقام عمل اجتماعى (جمعا 102 داستان)

ج - 1) در باب رعايت اخلاق اسلامى در سلوك اجتماعى همچون حسن خلق، مدارا و پرهيز از بددهنى، و رعايت عزت نفس، و تواضع، رعايت حقوق ديگران، و تأثير اين امور در جلب مردم به ديندارى، 48 داستان.

ج - 2) در باب اهميت كار و تلاش و پرهيز از سربار مردم بودن و رهبانيت به بهانه قضا و قدر و توكل، 18 داستان.

ج - در باب ولايت و رهبرى و حكومت و ايستادگى در برابر حكام جور، 15 داستان.

ج - 4) در باب عدالت اجتماعى، اقتصادى، سياسى، و قضايى، 15 داستان.

ج - 5) در باب جهاد و امر به معروف و تحمل سختى‏ها در راه دين، 16 داستان.

7. وجه تسميه كتاب:

چنان كه خود استاد متذكر شده، اولاً چون غالب قهرمانان اين داستان‏ها كسانى هستند كه راست رو و بر صراط مستقيمند و در قرآن كريم نيز صديقين ناميده شده‏اند، نام داستان راستان بر داستان زندگى آن‏ها سزاوار است، ثانياً چون معمولا مخاطبان و خوانندگان داستان‏ها افرادى هستند كه مى‏خواهند در راه راست گام بردارند، اين كتاب براى آن‏هاست و به اين معنى نيز داستان راستان است.

ثالثا اين داستانها ساخته وهم و خيال نيست، بلكه حوادثى است كه در دنيا واقع شده و با كمال صداقت و راستى ضبط شده و لذا مناسب بود كه ماده راستى جزء نام اين كتاب قرار داده شود.

8. اخلاص در نگارش كتاب:

اخلاص و صفاى باطنى استاد مطهرى در نگارش داستان راستان در دو جا ظهور و بروز مى‏يابد؛ يكى اين كه استاد على‏رغم قبول زحمت تحقيق و نگارش مجموعه داستانها در مقدمه كتاب مى‏گويد: فكر اوليه تهيه اين اثر از آن شخص ديگرى بوده است و به اين ترتيب نشان مى دهد كه هدف او از انجام اين كار تنها انجام وظيفه در راستاى ترويج تعاليم اسلامى بوده و در اين ميان اجازه نداد كه غرور و خودپسندى و ديگر اغراض غير الهى او را از امانتدارى و تجليل از ديگر خدمتگزاران تعاليم اسلامى غافل نمايد.

نشانه ديگر اخلاص استاد مطهرى در نگارش كتاب داستان راستان اين است كه ايشان پس از تاليف و چاپ كتاب اصول فلسفه و روش رئاليسم در جامعه به عنوان يك متفكر و فيلسوف بزرگ و يك شخصيت علمى موفق در مبارزه با مكاتب فلسفى غرب شناخته شده بود.

در چنان شرايط و با قضاوتى كه افكار عمومى درباره شخصيت و عملكرد ايشان داشت، طبيعى بود كه نگارش يك كتاب داستان براى بچه‏ها دور از انتظار و كسر شأن، تلقى مى‏شد، اما اخلاص و احساس وظيفه و توجه به اهميت كار و نتايج آن و بى توجهى به قضاوت و بلكه ملامت ديگران باعث شد كه استاد مطهرى با جديت به تاليف اين كتاب اقدام نمايد و حتى به خاطر آن چند تاليف علمى ديگر خود را كنار بگذارد. با توجه به اهميت اين موضوع و نياز جامعه علمى، به طرز تفكر استاد مطهرى، در اين جا عين سخنان ايشان درباره اين موضوع را نقل مى‏كنيم:

در مدتى كه مشغول نگارش يا چاپ اين داستانها بودم، بعضى از دوستان ضمن تحسين و اعتراف به سودمندى اين كتاب، از اينكه من كارهاى به عقيده آنها مهمتر و لازمتر خود را موقتا كنار گذاشته، به اين كار پرداخته‏ام، اظهار تأسف مى‏كردند و ملامتم مى‏نمودند كه چرا چندين تأليف علمى مهم را در رشته‏هاى مختلف به يكسو گذاشته‏ام و به چنين كار ساده‏اى پرداخته‏ام؛ حتى بعضى پيشنهاد كردند كه حال كه زحمت اين كار را كشيده‏اى، پس لااقل به نام خودت منتشر نكن! من گفتم چرا؟ مگر چه عيبى دارد؟ گفتند: اثرى كه به نام تو منتشر مى‏شود لااقل بايد در رديف همان اصول فلسفه باشد؛ اين كار براى تو كوچك است. گفتم: مقياس كوچكى و بزرگى چيست؟ معلوم شد مقياس بزرگى و كوچكى كار در نظر اين آقايان مشكلى و سادگى آن است و كارى به اهميت و بزرگى و كوچكى نتيجه كار ندارند؛ هر كارى كه مشكل است بزرگ است و هر كارى كه ساده است كوچك.

اگر اين منطق و اين طرز تفكر مربوط به يك نفر يا چند نفر مى‏بود، من در اينجا از آن نام نمى‏بردم، متأسفانه اين طرز تفكر - كه جز يك بيمارى اجتماعى و يك انحراف بزرگ از تعليمات عاليه اسلامى چيز ديگرى نيست - در اجتماع ما زياد شيوع پيدا كرده، چه زبانها را كه اين منطق نبسته و چه قلمها را كه نشكسته و به گوشه‏اى نيفكنده است؟

به همين دليل است كه ما امروز از لحاظ كتب مفيد و مخصوصا كتب دينى و مذهبى سودمند، بيش از اندازه فقيريم. هر مدعى فضلى حاضر است ده سال يا بيشتر، وقت صرف كند و يك رَطب و يابس به هم ببافد و به عنوان يك اثر علمى، كتابى تأليف كند و با كمال افتخار نام خود را پشت آن كتاب بنويسد، بدون آنكه يك ذره به حال اجتماع مفيد فائده‏اى باشد، اما از تأليف يك كتاب مفيد، فقط به جرم اينكه ساده است و كسر شأن است، خوددارى مى‏كند.

نتيجه همين است كه آنچه بايسته و لازم است نوشته نمى‏شود و چيزهايى كه زائد و بى‏مصرف است پشت سر يكديگر چاپ و تأليف مى‏گردد.

چه خوب گفته خواجه نصير الدين طوسى:

عاقبه الامر در جواب آن آقايان گفتم: اين پيشنهاد شما، مرا متذكر يك بيمارى اجتماعى كرد و نه تنها از تصميم خود صرف نظر نمى‏كنم، بلكه در مقدمه كتاب از اين پيشنهاد شما به عنوان يك بيمارى اجتماعى نام خواهم برد. بعد به اين فكر افتادم كه حتما همان طور كه عده‏اى كسر شأن خود مى‏دانند كه كتابهاى ساده - هر چند مفيد باشد - تأليف كنند، عده‏اى هم خواهند بود كه كسر شأن خود مى‏دانند كه دستورها و حكمتهايى كه از كتابهاى ساده درك مى‏كنند به كار ببندند.

9. موفقيت كتاب داستان راستان:

موفقيت اين كتاب از چند جنبه قابل توجه است. اين كتاب در داخل كشور با استقبال كم‏نظير توده مردم همراه بوده به طورى كه تاكنون بالغ بر 30 مرتبه در تعداد نسخه‏هاى بالا تجديد چاپ شده است.

علاوه بر اين، تاليف اين اثر الگوى مناسبى بود كه در اختيار نويسندگان متعهد قرار گرفت تا از عرصه ادبيات براى ارايه معارف دينى بهره بردارى نمايند و به ويژه ادبيات كودكان و نوجوانان را از انحصار ترجمه آثار بيگانگان خارج نمايند.

نكته ديگر اين كه در سال 1343 (پس از چاپ اول و قبل از چاپ دوم اين كتاب)، با تصويب شوراى نويسندگان راديو، برنامه‏اى تحت عنوان داستان راستان تهيه و در تمام روزهاى ماه مبارك رمضان آن سال، از راديو كشور پخش شد. اين برنامه تا مدتها در روزهاى تعطيل مذهبى نيز ادامه يافت. لازم به ذكر است كه در عرصه بين المللى، كتاب داستان راستان به چندين زبان ترجمه شده و مورد توجه و استقبال فراوان قرار گرفته است و بالاخره اين كه، اين كتاب در سال 1344؛ يعنى يك سال پس از انتشار جلد دوم آن، از سوى كميسيون ملى يونسكو در ايران مورد تقدير قرار گرفته و برنده جايزه ويژه يونسكو گرديد.

نمونه داستان

پسر حاتم طائی

1)     قبل از طلوع اسلام و تشکیل یافتن حکومت اسلامی رسم ملوک الطوایفی در میانئ اعراب جاری بود0مردم به اطاعت و فرمانبرداری روئسای خود عادت کرده بودند واحیانا"به انها باج وخراج می پرداختند که با تشکیل اسلام وظهور پیامبر اکرم (ص) این عقاید برطرف شد برای مثال زنده به گور کردن دختران در میان اعراب تا قبل از اسلام ازر سوم  اعراب بود که با امدن پیامبر اکرم (ص) دختران وزنان در اسلام جای گرفتند

2)     در این داستان این است که پیامبر اکرم (ص) که محبوب خداوند بود ودین اسلام توسط او اداره می شد  به ساده زیستی و قناعت وساده زندگی کردن امور زندگی کردن خود را می چرخاند ولی پادشاهان دیگر مانند عدی .خسرو پرویز و...دارای غلامان وکنیزانی بودند ومردم را به اطاعت از خود امر می کردند

امتحان هوش

3)    در این داستان رسول اکرم در میان اصحاب خویش سوالی را طرح کرد که در میان دسگیرهای ایمان کدام یک از همه محکمتر است و جواب این بود که محکمترین دستگیرهای ایمان دوست داشتن بخاطر خدا ودشمنی داشتن به خاطر خدا است یعنی اینکه ما کارهایی را که دوست داریم انجام بدهیم به خاطر خداوند از انها بگذریم و در مقابل باید در برابر دشمنان  خدا واسلام دشمن داشته باشیم                                                                  

نکته دیگر در باب این داستان این است که  ما باید به خاطر خداوند کسی را که دشمن ما است کافر است نباید با کافر گفتگو نکنیم زیرا خداوند فرموده است هر مسلمانی که سه روز با کسی حرف نزند مسلمان نیست و یا با دشمنان به خاطر دفاع از دین اسلام باید شجاعانه مبارزه کنیم

منابع :

-يادنامه استاد شهيد مرتضي مطهري

 -كتابنامه توصيفي و موضوعي استاد شهيد مرتضي مطهري

-داستان راستان، صص 18 - 17
 - داستان راستان، صص 20 - 19
 - انسان و سرنوشت،ص 9
- داستان راستان، صص 22 - 20
 - داستان راستان،ص 7
 - منية المريد،ص 10
 - داستان راستان، صص 26 - 25
 - انعام / 160
 - انعام / 160
 - مائده/ 27
 - وسائل‏الشيعه، جلد 2، ص 57
 - داستان راستان، صص 181 - 178
 - بحار الانوار، جلد 11، ص 105
- الكنى و الالقاب، ج 2،ص 153
 - داستان راستان، صص 135 - 134
 - نفثة المصدور، ص 4
- داستان راستان، صص 47 - 46
- داستان راستان،ص 33
- داستان راستان، صص 239 - 237
- بحارالانوار، ج 11،ص 121
 -داستان راستان، صص 108 - 106
 - شرح ابن ابى الحديد، ج 3، ص 574
- داستان راستان، صص 299 - 297