گیل فان |مقاله | تحقیق| کتاب

مقاله کامل در مورد اسکیت روی یخ (پاتیناژ)

پاتیناژ (patinage) به معنی سر خوردن، لغت فرانسوی اسکیت روی یخ است و مانند بسیاری از مواردی که منشاء ورودشان به ایران فرانسه بوده است، با نام "فرنگی" آن شناخته میشود.

تعریفی که در لغتنامه ها برای پاتیناژ آمده چنین است: حرکت روی یخ به وسیله اسکیت –تیغه های باریک فولادی که در انواع ابتدایی آن به کفش بسته میشد و بعدها به طور بخشی یک پارچه با کف پوتینهای مخصوص ساخته میشد. پاتیناز در ابتدا تنها برای سرگرمی بر روی رودخانه ها، حوضچه های طبیعی و دریاچه های یخ زده به انجام میشد و بعدها در میان ورزشها جای گرفت و مدتهاست که زمینهای سرپوشیده چهار فصل برای پرداختن به آن وجود دارد.

زمانهای بسیار دور و ماقبل تاریخ

زمان و روند شکل گیری دقیق پاتیناژ نامعلوم است، با این حال باستان شناسان عقیده دارند که اسکیت روی یخ گسترش جغرافیایی زیادی داشته است. شواهد باستان شناسی از اسکیتهای بدوی ساخته شده از استخوان جانوران در نقاط سردسیری چون روسیه، اسکاندیناوی، بریتانیا، هلند، آلمان و سویس نشان میدهد که انسانها در زمانهای دور نیز از این روش سریع و ساده برای عبور از مناطق بزرگ و یخ زده استفاده میکرده اند. سطح این تیغه ها با ساییدن مداوم استخوان شکار یا احشام، لغزنده شده و با تسمه به پا بسته میشد.

قدیمیترین مدارک تاریخی

اولین اشاره واقعی به پاتیناژ در کتابی نوشته راهبی اهل کانتربوری به نام ویلیام فیتز استفن (William Fitz Stephen) دیده شده است. او در کتاب خود درباره توماس بکت (Thomas Beckett 1170-1118 اسقف اعظم کانتربوری)، در شرح واقعه ای در زمستان کانتربوری، چنین نوشته است:

"... اگر زمینهای باتلاقی فینزبوری و مورفیلد یخ بزنند، کودکان اهل لندن به بازی میپردازند. بعضی از این بچه ها استخوانهایی به مچ پای خود میبندند و چوب دستیهایی ساده و کارکرده در دست میگیرند. آنها مانند پرندگان یا تیرهایی از چله کمان در رفته، بر روی یخ پرواز میکنند. ناگهان دو کودک با هم مقابله میکنند، چوب دستیهای خود را بالا گرفته و تا جایی که یکی بر زمین بیافتد به یکدیگر میتازند. سر این بچه ها معمولا ضربه میخورد یا دست و پایشان میشکند..."

چوب دستیهایی که فیتز استفن از آن صحبت کرده است برای حرکت کردن مورد استفاده قرار میگرفته است زیرا اسکیتهای یخ اولیه، لبه تیزی که در اسکیتهای امروزی موجب سر خوردن میشود را نداشتند.

اولین توصیف پاتیناژ در یک اثر هنری در قرن پانزدهم و توسط یوهانس بروگمن (Johannes Brugman) هلندی تصویر شده است. این اثر حکاکی روی چوب، لیدوینای مقدس قدیس حامی اسکیت بازان را در هنگام افتادن بر روی یخها نشان میدهد.

لیدوینا دختری نوجوان بود که هنگام زمین خوردن در پاتیناژ دچار شکستگی دنده شد و هرگز درمان نشد. این اثر اولین کار هنری است که پاتیناژ به عنوان موضوع اصلی تابلو در آن حضور دارد. یک نکته مهم دیگر در این تابلو تصویر مردی در پس زمینه است که در حال اسکیت بر روی یک پا قرار گرفته که این حالت بدون داشتن اسکیت تیغه دار ممکن نیست و نشانگر این امر است که در آن زمان اسکیتهایی با لبه تیز وجود داشته اند.

محوطه ای طبیعی در استرالیا مناسب برای پاتیناژ پیشرفت اسکیتها افزودن تیغه هایی به اسکیت از ابداعات هلندیان در قرن سیزدهم یا چهاردهم بوده است. این اسکیتها از فولاد ساخته میشده اند و برای سهولت در حرکت لبه های تیزی داشته اند. ساختار اسکیتهای امروزی تا حد زیادی به همین ترتیب باقی مانده است.

تنها تغییر بسیار مهم در طراحی اسکیت روی یخ کمی بعد به وقوع پیوست، در حدود زمانی که تیغه های فولادی برای اسکیت به وجود آمد، یک هلندی دیگر که شاگرد میزسازی بودف آزمایشهایی با نسبتهای مختلف عرض و ارتفاع تیغه فلزی انجام داد و بالاخره طرحی را ارایه داد که تا امروز تقریبا بدون تغییر باقی مانده است. با استفاده از این اسکیت دیگر به چوب دستی نیاز نبود و حرکت بسیار آزادتر و با ثبات تر انجام میگرفت.

جایگاه اجتماعی پاتیناژ

همانطور که در آثار نقاشان بزرگ هلندی مشاهده میشود، پاتیناژ در هلند مختص هیچ طبقه و سن و موقعیتی نبوده و همه میتوانستند به این تفریح بپردازند. با این حال در کشورهای دیگر، پاتیناژ تنها به طبقه ممتاز محدود میشده است. امپراتور رودولف دوم (Rudolf II) به قدری به اسکی روی یخ علاقمند بود که در سال 1610 کارناوالی از یخ در دربار خود برپا نمود تا به این ورزش عمومیت ببخشد.

جیمز دوم پادشاه انگلستان نیز، در دوران تبعید خود به هلند، به شدت به این ورزش علاقمند شد و زمانی که به انگلستان بازگشت، این ورزش و تفریح "جدید" را به طبقه ممتاز انگلستان معرفی نمود. لویی شانزدهم، امپراتور فرانسه در دوران حکومت خود پاتیناژ را به پاریس آورد.

چگونگی عملکرد تیغه

اسکیت روی یخ به این دلیل انجام پذیر است که تیغه فولادی زیر کفش میتواند با کمترین اصطکاک با سطح یخی به اطراف حرکت کند. البته اندکی خم کردن تیغه و فرو بردن آن در یخ به اسکیت باز کمک میکند تا با بالا بردن اصطکاک، حرکات خود را کنترل نماید. به علاوه او میتواند با حرکت بر روی لبه منحنی تیغه و با قرار دادن بدن خود در زاویه مناسب و خم نگهداشتن زانو، از نیروی جاذبه برای کنترل و سرعت بخشیدن به حرکات خود استفاده کند.

یک روش دیگر برای ایجاد شتاب فشردن تیغه در بخش جلویی آن روی یخ است به طوریکه یخ بریده میشود و اسکیت باز را به جلو هل میدهد. اسکیت باز ماهر میتواند با ترکیب دو تکنیک فوق که " ترسیم" یا drawing نام دارد، به حالتی برسد که ظاهرا بدون هیچ کوشش خاصی در مسیرهای منحنی زیبا میخرامد.

آزمایشهای متعدد نشان داده اند که یخ در دمای 7- درجه سانتیگراد از کمترین میزان اصطکاک جنبشی برخوردار است و بسیاری از میدانهای پاتیناژ سرپوشیده سیستم خود را بر مبنای همین درجه تنظیم میکنند. روی سطح بیرونی هر نوع پوشش یخی در دماهای بالاتر از 20- درجه سانتیگراد همواره یک غشای بسیار نازک از آب مایع وجود دارد که قطر آن از تنها چند مولکول تا چندین هزار مولکول در تغییر است.

دلیل وجود این غشا، پایان ناگهانی ساختار کریستالی یخ است. ضخامت این غشای مایع، تنها به دمای سطح یخ بستگی دارد، هرچه دما بالاتر باشد، غشا ضخیمتر خواهد بود. البته پاتیناژ بر روی سطوح سردتر از 20- درجه نیز امکان پذیر است که درآن دما به طور طبیعی غشای مایع به وجود نخواهد آمد.

نمونه کفشهای مخصوص پاتیناژ نمایشی خطرات

دو خطر عمده پاتیناژ از این قرارند: اولین خطر که در هر میدان پاتیناژی رخ میدهد، سقوط بر روی یخ است که به کیفیت سطح یخ، طراحی اسکیتف سرعت اسکیت باز و همچنین مهارت و تجربه او بستگی دارد. هرچند آسیب دیدگی جدی در این حالت بعید است اما غیرممکن نیست.

خطر دوم که بسیار جدی است و هنگام پاتیناژ در فضای باز وجود دارد، سقوط از میان یخها به داخل آب بسیار سرد زیر آن است. این اتفاق میتواند موجب آسیب شدید یا مرگ در اثر شوک، سرمازدگی یا غرق شدن شود. بیرون آمدن از آب و بازگشت به روی یخ بسیار مشکل و تقریبا غیرممکن است زیرا لبه های یخی مدام میشکنند و فرد توسط کفشهای سنگین و البسه ضخیم زمستانی که در اثر خیسی بسیار سنگین میشوند، به زیر کشیده میشود یا اینکه با گم کردن جهت حفره، در زیر یخها باقی میماند.

ورزشهای بر مبنای پاتیناژ

تعدادی از مهمترین رشته های ورزشی با مبنای پاتیناژ از این قرارند: • پاتیناژ نمایشی یا Figure Skating ورزشی است که در آن افراد به صورت تک، دو نفره یا گروهی به انجام حرکات پرشی، سرعتی و تعادلی میپردازند و معمولا این حرکات را متناسب با یک قطعه موسیقی انجام میدهند

• هاکی روی یخ یا Ice hockey یک ورزش تیمی است که در آن اعضای هر تیم کوشش میکنند یک گوی مخصوص را به کمک چوبدستیهایی با لبه برگشته، به دروازه حریف وارد کند. چوب دستیهای این ورزش متناسب با راست دست یا چپ دست بودن بازیکن ساخته میشوند.

• پاتیناژ سرعتی یا Speed skating ورزشی است که شرکت کنندگان باید مسافت مشخصی را با سرعت بیشتر طی کنند.

حركات زيباي اسكيت روي يخ تقريبا هر بينند‌ه‌اي را مقابل تلويزيون ميخكوب مي‌كند. اسكيت، ورزش مورد علاقه بسياري از بچه‌ها است كه براي خريدن يك جفت كفش اسكيت تقريبا هر پدر و مادري را كلافه مي‌كنند.

اسكيت ورزشي شاد و دوست‌داشتني است كه مي‌تواند راهي كوتاه به سوي تناسب اندام شما باشد. اسكيت بازي، سرخوردن روي يك زمين صاف با كفش‌هايي مخصوص است كه در كف آنها چرخ‌هايي نصب شده است. اسكيت گرچه يك تفريح لذت‌بخش و دوست‌داشتني است ولي ورزشي واقعي نيز به حساب مي‌آيد كه مي‌تواند به شما در كاهش وزن و رسيدن به اندام دلخواهتان كمك كند.

به‌ويژه كه مي‌توانيد به جاي ماشين و اتوبوس، يك جفت از كفش‌هاي اسكيت را بپوشيد و از منزل تا محل كارتان را به‌گونه‌اي متفاوت و جالب طي كنيد. اسكيت‌هاي بسيار متفاوتي را مي‌توانيد در فروشگاه‌هاي لوازم ورزشي پيدا كنيد ولي به‌طور كلي دو نوع اصلي اسكيت وجود دارد:

نوع اول اسكيت‌هايي كه در كف آنها چرخ‌هايي نصب شده است.

نوع دوم كفش‌هايي هستند كه به اسكيت باز اجازه مي‌دهند روي يك تيغه در زميني يخ بسته مثل سطح رودخانه و يا پيست مخصوص در روزشگاه سر بخورد.

تولدت مبارك اسكيت

شايد شما مدت كوتاهي باشد كه با دوست جديدتان، آقا يا خانم اسكيت آشنا شده باشيد ولي بد نيست بدانيد اسكيت‌ها وسايل ورزشي سالمندي هستند و اولين بار در سال 1743 ميلادي نخستين اسكيت ساخته شد.

فرانسوي‌ها اولين امتياز رسمي توليد اين وسيله ورزشي را به نام خود ثبت كردند. اسكيت‌هاي قديمي بسيار شبيه همين اسكيت‌هايي بودند كه شما استفاده مي‌كنيد، با اين فرق كه حركت‌كردن و سرخوردن با آنها چندان آسان نبود. نخستين اسكيت‌هايي كه داراي 4 چرخ بودند، در شهر نيويورك آمريكا ساخته شدند.

به مرور اسكيت‌هايي جديد ساخته شدند كه با خم‌كردن پنجه پا و تماس بخش‌ پنجه‌اي اسكيت با زمين، اسكيت باز به آساني و سرعت متوقف مي‌شد.

به اين ترتيب ورزشكاران مي‌توانستند روي ورزش خود كنترل داشته باشند.

اسكيت روي يخ با استفاده از اسكيت‌هايي كه در كف آنها يك تيغه نصب شده است، در بين سال‌هاي 1980 تا 1990 ميلادي طرفداران پر و پا قرصي پيدا كرد و با انواع مسابقات نمايشي اسكيت روي يخ روي اين تيغه‌هاي فلزي، به يكي از دوست‌داشتني‌ترين و زيباترين حركات ورزشي نمايشي در سراسر جهان تبديل شد.

مسابقات اسكي نمايشي

اين مسابقات درست مانند مسابقات اسكي روي يخ است كه در آن ورزشكاران حركات نمايشي زيبايي را به نمايش مي‌گذارند. اگر شما اين شاخه از اسكيت را انتخاب كنيد بايد آمادگي‌هاي جسماني لازم را به دست آوريد.

اندامي متناسب و نرم از ره‌آوردهاي اين رشته ورزشي براي شماست. در اين مسابقات، درستي و تعادل حركات موزون شما مورد ارزيابي داوران قرار مي‌گيرد بنابراين حركاتي مناسب براي بالابردن سرعت و دقت ورزشكاران به شمار مي‌روند. اين نوع اسكيت به شكل تك نفره، دونفره و يا تيمي انجام مي‌شود.

تناسب اندام روي اسكيت

شايد شما تصور كنيد اسكيت بازي كردن فقط يك بازي مخصوص كودكان كم سن و سال است كه فقط به عنوان يك تفريح، اوقات فراغت آنها را پر مي‌كند. ولي وقت آن رسيده است كه با ديد جديدي به اسكيت نگاه كنيد چون اسكيت يك ورزش تمام عيار به حساب مي‌آيد و بسياري از ورزشكاران آن را به‌صورت حرفه‌اي دنبال مي‌كنند. اگر به دنبال ورزشكار حرفه‌اي شدن نيز نيستيد، باز هم اسكيت به‌عنوان يك ورزش غير حرفه‌اي، حرف‌هاي زيادي براي گفتن دارد و مي‌تواند در رسيدن به اندامي متناسب و موزون به شما كمك‌هاي شاياني كند. بنابراين اگر به دنبال ورزش جديدي براي نام‌نويسي در باشگاه هستيد و از حركات ايروبيك و وزنه‌زدن خسته شده‌ايد، اسكيت را به شما پيشنهاد مي‌كنيم.

اگر به اندام اسكيت‌بازان توجه كرده باشيد متوجه مي‌شويد حركات مداوم بدن روي اسكيت، تمام چربي‌هاي اضافي بدن آنها را از بين برده است.

براي اينكه اسكيت‌بازي به كاهش وزن و تناسب اندامتان كمك كند بايد در مسافت طولاني‌تري اسكيت كنيد، همچنين سرعت انجام حركات خود را افزايش دهيد در اين صورت خواهيد ديد با مصرف كالري بيشتر چقدر معجزه‌آسا از شر چربي‌هاي اضافي خلاص مي‌شويد.

اگر شما با سرعت اسكيت كنيد مي‌توانيد تا 400 كالري انرژي در يك ساعت بسوزانيد، بنابراين بايد با شدت بيشتري ورزش كنيد. اسكيت‌كردن موجب تقويت عضلات قسمت فوقاني پا (ران)، لگن، باسن و حتي عضلات كمر مي‌شود به همين دليل اگر شما از بدشكلي و چربي‌هاي اضافي اين بخش‌هاي بدنتان شاكي هستيد، اسكيت‌كردن مي‌تواند به شما در حل اين مشكل كمك كند. هنگام اسكيت كردن شما از عضلات پاهايتان بيشترين استفاده را مي‌كنيد و آنها را به حركت و انقباض وادار مي‌كنيد.

مربيان ورزشي اعتقاد دارند چون اسكيت كردن با سرعت زياد انجام مي‌شود نوعي حركت‌ هوازي (ورزش ايروبيك) به شمار مي‌رود بنابراين در رساندن اكسيژن بيشتر به بدن بسيار موثر است و دقيقا شما فوايدي را از آن دريافت خواهيد كرد كه از انجام حركات موزون، پياده‌روي و ساير ورزش‌هاي ايروبيك دريافت مي‌كنيد.

كفش اسكيت مناسب

در حال حاضر انواع متفاوتي از كفش اسكيت در بازار ايران وجود دارد كه ساخت كشورهاي اسكانديناوي، ايتاليا، آلمان، كانادا و چين هستند. كم كيفيت‌ترين كفش‌هاي اسكيت ساخت چين هستند استفاده از اين نمونه‌هاي چيني بي‌كيفيت مي‌تواند به استخوان‌هاي پا آسيب جدي وار كند.

وزن استاندارد كفش‌هاي اسكيت بايد بين دو تا دو نيم كيلوگرم باشد. كلاه استاندارد اين ورزش گران‌ترين بخش لوازم ورزشي همراه آن را تشكيل مي‌دهد. آرنج‌بند و زانوبند نيز براي حفاظت و ايمني حين اسكيت‌كردن ضروري است. شكستگي استخوان‌ها از خطراتي است كه ورزشكاراني را كه بدون لوازم ايمني اسكيت مي‌كنند، تهديد مي‌كند.‌

قبل از آنكه به دنياي شاد اسكيت‌بازي وارد شويد و تناسب اندام دلخواهتان را از آن خود كنيد، بايد اول از همه اسكيت دلخواهتان را پيدا كنيد. شايد شما همين اسكيت‌هاي 4 چرخ را فقط در كوچه و خيابان در پاي كودكان ديده باشيد ولي انواع بسيار متفاوت ديگري نيز وجود دارد:‌‌

*‌‌ اسكيت با يك رديف چرخ: اين اسكيت‌ها بسيار شبيه اسكيت‌هاي چرخ‌دار معمولي هستند با اين تفاوت كه چرخ‌هايشان در يك خط و پشت سر هم قرار گرفته است، آنها معمولا 4 يا 5 چرخ دارند. با اين نوع اسكيت شما توانيد در تمام مكان‌هايي كه با اسكيت بورد اسكي مي‌كنيد، حركت كنيد مانند خيابان، پياده‌رو، پله‌ها و... بنابراين انتخابي خوب براي ورزش‌هاي داخل شهري و حتي‌ حمل و نقل داخل شهري است.

*اسكيت خياباني: شايد شما هم در برنامه‌هاي تلويزيوني، نوجواناني را ديده‌ايد كه با بستن كفش‌ اسكيت به پاهايشان از روي نرده‌ها به پايين سر مي‌خورند و يا درون يك فضاي منحني حركات نمايشي انجام مي‌دهند. در صورتي كه اين اسكيت بازي در شرايطي ايمن و زير نظر مربي انجام شود، يك ورزش سرعتي به‌شمار مي‌آيد كه علاوه بر كمك‌كردن به رسيدن به تناسب اندام، مي‌توان با آن حركات نمايشي زيبايي انجام داد. در بازار دو نوع كفش اسكيت مخصوص اين نوع اسكيت بازي وجود دارد: <كفش نرم> و <كفش سخت.> كفش‌هاي سخت از كفش‌هاي اسكيت معمولي سنگين‌تر و سخت‌ترند در حالي كه كفش‌هاي نرم، انعطاف‌پذيرترند

اسکي روي يخ يک ورزش لذت بخش در خيلي از نقاط دنيا است که شادي و نشاط زيادي به روح و جسم آدم مي بخشد، اما همه کساني که به آن مي پردازند حتما مي‌دانند که اگر جهت‌ها را به خوبي تشخيص ندهند و تعادلشان را حفظ نکنند به جاي ذوق لذت چيزي جز درد زمين خوردن و رنج آسيب ديدن نصيب‌شان نخواهد شد. خيال مي کنم،‌ برخي از روابط موجود در زندگي ما، درست مانند اسکي کردن روي يخ باشد. لذت بخش يا لذت سوز!