گیل فان |مقاله | تحقیق| کتاب

عیب یابی و تعمیر تلویزیون و رادیو

مراحل کلی تعمیر یک تلویزیون رنگی

عیب یابی قسمت تغذیه

به ترتيب زير عيب يابي را انجام مي دهيم
از سيم برق شروع كرده و سپس كليد پاور و..... فيوز ورودي Ac را تست مي كنيم .
حال در صورت قطع فيوز به Ptc و يكسوساز پل ( احتمال شورت و يا نشت هر كدام از ديودها ) و خازن صافي ( ازنظرشورت و نشتي ) بررسي شود خازن هاي نانويي موازي ديودهاي پل را ( كه ضربه پيك را كمي كنند . ) فراموش نكنيم گاهي جرقه زده و شورت يا نشتي پيدا مي كنند.

حال اگرهيچكدام از موارد فوق باعث پريدن فيوز نشده بودند بايد به مدار سويچينگ بادقتبيشتري توجه كنيم كه Ic سويچ يا عنصر سويچ كننده پالس ( ترانزيستور ويا Str و ... ) خراب وبه هرحال سوخته باشد . ونيز چون بعضي از قطعات مانند مقاومت و ديود و ياخازنهاي مدار در نوسانسازي و ايجاد پالس و اصلاح شكل موج موثرند را بايد از نظر دور نداشت ممكن است موجب كشيدن بار اضافي از مدار باشند ( مثلاْ مي توانند بجاي ايجاد پالس لازم ولتاژ Dc ثابتي به ورودي سوچينگ اعمال كنند و در نتيجه جريان زيادي از مدار كشيده شده و فيوز را قطع كند .
گاهي ممكن است شورت در خروجي پاورسوپلاي نيز موجب پريدن فيوز شود البته در مدارات پيشرفته به دليل كنترلهاي زياد جريان ولتاژ احتمال اين خرابي كمتر ديده شده است
پس هيچ وقت فوراْ و بدون اطمينان از مدار فيوز را عوض نكنيد.
خازنهاي الكتروليتي را حتماْ با خازن سنج تست نموده و توجه زيادي نيز به خازنهاي پلي استر و غیره ......... نموده كه گاهي پايه هايشان قطع وصل میشه و بايد تعويض شوند.

مراحل عيب يابي تغذيه سويچ مد در صورت قطع فيوز به شرح زير است .
در آغاز عيب يابي به سوختن فيوز توجه شود . آيا فيوز كاملاْ سياه شده و يا فقط قطع شده است . چون شدت عبور جريان غير مجاز از فيوز وضعيت خرابي مدار را بيان مي كند .
1 - به شكل ظاهري PTC از نظر تغييرات احتمالي توجه نمائيد كوچكترين نقطه سوختگي را ناديده نگيريد.
2 - خازن صافي رابا يك مقاومت 100 الي 500 اهمي وات بالا تخليه نموده سپس اهم چك نمائيد.
3 - اگر در تست خازن چيز غير عادي مشاهده نشود .احتمال خراب بودن PTC و ديود پل و خازنهاي ضربه گير پيك زياد است .
الف- PTC را از مدار خارج نموده آنرا دركنار گوشمان بشدت تكان مي دهيم در صورتيكه صداي غير عادي شنيده شد صد در صد PTC خراب است .
ب - ممكن است يكي از ديودهاي پل شورت شده باشد .
ج- يكي از چهار خازن ضربه گير پيك نشت و يا شورت شده باشد .
كه در اين صورت خازن را به شرح زير تست مي كنيم .
ابتدا يك سر خازن را كاملاْ از مدار خارج نمائيد .
تست خازن عدسي ويا پلاستيكي : مولتي متر آنالوگ را در روي رنج Rx10k قرارداده و ازنظر اهمي آنرا تست كنيد اصلاْ به هيچ وجهي نبايد نشتي داشته باشد . ( توجه كنيد حداقل يك پايه خازن آزاد بوده و دست با دو ترمينال مولتي متر نبايد تماس داشته باشد .
و اگر در تست خازن صافي شورت و يا نشتي مشاهده شود بشرح زير عمل مي كنيم .
1 - تست ديودهاي پل يا پل ديود
2 - ترانزيستور و يا STR و يا ... در خروجي رگولاتور را تست نمائيد.گاهي خرابي ترانزيستوردرايور نيز موجب افزايش باياس پايه بيس خروجي شده و ضمن خراب كردن ترانزيستور خروجي باعث سوختن فيوز نيز مي شود.
توجه : در صورت صدمه ديدن خروجي رگولاتور حتماْ مقاومتهاي كنترل جريان ) پاي اميتر ويا سورس ويا ... ) رابا اهم متر ديجيتالي ( يا اهم متر دقيق در رنج Rx1 ( تست كنيد .
3 - خود خازن صافي شورت و نشت دارد .
4 - گاهي در ثانويه تغذيه نيز شورت ديود يكسو ساز ولتاژ اصلي) تغذيه كننده هريزنتال( و شورت خازن صافي آن موجب سوختن فيوز و خراب شدن ترانزيستور خروجي رگولاتور مي شود.

مي دانيم که رگولاتورهاي سوئيچ مد از دو بخش اوليه كه شامل مدارات يكسوساز و راه انداز و نوسا نساز و نمونه بردارهاي Ac وdc و بخش خروجي و اوليه ترانس چا پر مي باشند و به مجموعه اين طبقات بخش Hot يا گرم گويند كه به معناي قسمت غير ايذوله ويا
بخشي كه خطر برق گرفتگي دارد مي باشد . و بخاطرهمين بخش گويند در تعميرات جهت جلوگيري از خطر برق گرفتگي بهتر است از ترانس ايذوله استفاده شود .
بخش ثانويه : باايجاد پالس در اوليه ترانس چاپر در ثانويه مي توان ولتاژهاي تغذ يه متعد د متناسب با دور وقطر سيم، ايجاد نمود .
اين ولتاژها براي تغذيه نقاط مختلف كار برد دارد . مثلاً درتغذ يه تيونرif و Ic هاي پردازشگر تصوير وميكروكنتولر و ورتيكال، هريزنتال ، صوت ، خروجي Rgb ولامپ تصوير از ولتاژ كار مناسب همان طبقه استفاده مي شود .
مي دانيم ولتاژ باياس هركدام از اين طبقات باهم اختلاف دارند . مثلاً خروجي هريزنتال در محدوده 100 الي 150 ولت و لامپ تصوير براي هركدام از پايه ها ولتاژ متناسب خود را مي خواهد . در بخش تقويت كننده هاي آنالوگ در محدوده 8 الي 12 ولت و بخش ديجيتال در مدلهاي قديمي 5 ولت و در مدلهاي جديد گاهي ازولتاژهاي 7/2و يا 3/3 استفاده مي شود .
مشخصاً قطع هر كدام ازاين ولتاژها باعث اشكال در طبقه اي كه تغذيه مي كنند مي شود . بنا براين بايستي به چگونگي عيب ايجاد شده
توجه نمود .
براي اين منظور بعداز رفع اشكال در اوليه تغذيه، خروجي هاي نقاط مختلف ثانويه را چك مي كنيم هركدام از اين ولتاژ ها را مطابق نقشه ارائه شده كنترل مي نمائيم .
گاهي مشاهده مي شود براي تثبيت بيشتر ولتاژ از رگولاتورهاي معمولي ( خطي ) نيز استفاده شده است به زنرهاي تثبيت كننده توجه نموده ، مي دانيم در رگولاتورها از باياس معكوس زنرها استفاده مي شود بنابر اين به ولتاژ نامي اين گونه زنرها توجه بيشتري مبذول شود اتفاقاً ولتاژ نامي زنر هارا روي آن مي نويسند بنابراين دوسر اين زنرها را ولتاژگيري مي كنيم بايستي به اندازه ولتاژ نامي شان افت ولتاژ داشته باشيم .
وگاهي از انواع Ic هاي رگولاتور استفاده مي شود مثلاً Ican7805 كه خروجي آن 5 ولت و Ic An7808 كه خروجي آن برابر 8 ولت مباشد . مي توان در اين گونه موارد هم خروجي وهم ورودي اين Ic هارا ولتاژ گيري نمود . كه خود در عيب يابي تغذيه به ما كمك مي كند . لابد نياز به توضيح ندارد كه ورودي اينگونه Ic ها بايستي چند ين ولت از خروجي شان بيشتر باشد تا بتوانند ولتاژ تثبيت شده نامي خودشان در خروجي داشته باشند .
در ثانويه بعضي از مدارات تغذ يه از رگولاتورهاي Ic Lm317 استفاده مي شود اينic ها پايه زمين ندارند وبوسيله يك مقاومت از خروجي به ورودي مي توان آنها را فعال نمود روي اين مقاومت معمولا25/1 افت ولتاژ داريم يعني همواره خروجي 25/1 ولتاز ورودي بيشتر است .
در مدارات از اين رگولاتورها بيشتر به منظور فرمان روشن ويا خاموش نمودن دستگاه ويا به عنوان يك رگولاتورهاي قابل تنظيم ازآن ها استفاده مي شود .
از عنصر ديگري بنام فتو كوپلر(اپتو كپلر) نيز به منظوركنترل جريان و يا فرمان استند باي ويا روشن نمودن دستگاه استفاده مي -شود . كه معمولاً ساختمان داخلي ساده اي مركب از يك گيرنده وفرستنده نوري و عايق از هم دارند .
به مدار فرمان استند باي و يا فرمان روشن نيز توجه نموده نقشه را بررسي كنيم وتا معلوم شود كه اين فرامين از كدام پايه Ic ميكرو صادر مي شود . به خازنهاي صافي توجه شود از نظر ظاهري باد كرده ويا نتركيده باشند و الزاماً گاهي مجبور به خارج نمودن خازن از مدار ميشويم تا آنرا از نظر ميزان ظرفيت كنترل نمائيم . مي دانيم الكتروليت داخلي اينگونه خازنها به مرور زمان خشك شده و تغير ظر فيت مي دهند پس در تلويزيونهاي قديمي كنترل ظرفيت آنها لازم است ويا در مواقعي كه ازاين خازنها به عنوان كوپلاژ استفاده مي شود و داغ شده زوتر خراب مي شوند در اين گونه موارد بهتر است به درجه كار خازن نيز توجه شود و از خازنهاي مناسب مدار استفاده شود .
نكته مهمتر در مورد خازن هاي الكتروليتي ( شيميايي ) اين است كه گاهي مي تركند والكتروليت داخلشان كه مايع و هادي مي باشد روي شاسي را مي پوشانند و بايستي شاسي را خوب با مواد پاك كننده وحلال ( مثلا ً تينر خشك ) شسته و پاك نمود در اين موارد لازم به ذكر است تا كاملا ًشاسي را تميز نكرده ايم تلويزيون را روشن نكنيم .
نكته بعدي اين است كه درتغذ يه هاي سوئيچ مد از ديودهاي فركانسي استفاده مي شود كه از نظر تست همانند ديودهاي معمولي تست مي شوند ولي براي يكسوسازي فركانس بالا كاربرد دارند در صورتيكه از ديودهاي معمولي استفاده شود بعلت ظرفيت خازني زياد مابين نيمه هاديها زود داغ مي شوند و سريعاً مي سوزند

در نمایشگرهای LCD[liquid crystal display. از فسفر استفاده نمیشود.صفحه دائما روشن است وتصویر با کنترل کردن ماده کریستال مایع درون هر پیکسل با استفاده از جریان الکتریسیته تشکیل میشود. یک کریستال مایع ماده ایست بین جامد ومایع.یک کریستال جامد شکل سازمان یافته ای دارد. دریک مایع مولکولها شکل مشخص ومعینی ندارند.در یک کریستال مایع مولکولها شکل میله ای بلندی دارند و موقعیت آن ها نا منظم است ولی جهت هر کدام میتواند به وسیله دیگری در یک شکل متعارف تنظیم شود.
کریستال مایع در سال 1888 میلادی توسط یک گیاه شناس اطریشی به نام f-reizzener کشف شد اما تا دهه 60 میلادی برای ساخت نمایشگرها به طور تجاری مورد استفاده قرار نمیگرفت زیرا کریستال مایع در دمای معمولی اتاق[20درجه] ساتی گراد حالت ثابتی ندارد.
در سال 1963 یک کارمند شرکت rca کشف کرد که جهت نور در یک کریستال مایع تعغیر میکندوهنگامی که کریستال مایع به وسیله یک بار الکتریکی تحریک شود از جهت میدان تقلید میکند.
اگر شما یک کریستال مایع را بین دوقطعه شیشه خش داده شده با خطوط عمودی وافقی قرار دهید مولوکولهای کریستال مایع پیچ میخورند وسعی میکنند از خطوط روی شیشه تبعیت کنند.
برای ایجاد یک پیکسل به وسیله کریستال مایع ما لایع های کریستال مایع را بین دو قطعه شیشه پلاریزه قرار میدهیم در این حالت مامیتوانیم شدت نور عبوری درون پیکسل ساخته شده از دو قطعه شیشه پلاریزه وکریستال مایع را کنترل نماییم.
به همین ترتیب اگر بین دو شیشه معمولی کریستال مایع قرار دهیم ودرون فضای دو شیشه رابه یک میدان الکتریکی متصل نماییم در حالتیکه میدان الکتریکی صفر باشد کریستال مایع تاب میخورد[میچرخد] وبه نور اجازه عبور میدهد ولی در حالتی که بار الکتریک وجود داشته باشد مولوکولهای مایع در یک جهت قرار میگیرند وبه نور اجازه عبور نمیدهند.

مزایاو معایب انواع تکنولوژی های ساخت نمایشگر

مزایا:
الف ارزان
ب- وضوح رنگ
ج-عدم تاخیر به دلیل عدم وجود دقت
معایب:
الف-بزرگ وسنگین
ب-مصرف بالا
ج-تکنولوژی قدیمی
چ-بزرگترین اندازه آن36 اینچ
د-کاهش کیفیت تصویر به مرور زمان

2-پلاسما:
مزایا:
الف-باریک وزیبا
ب-رنگ سیاه را به خوبی نمایش میدهد
ج-در فضای تاریک خوب عمل میکند
معایب:
الف-گران
ب-گاز درون سلول ها به مرور زمان محو میشود وراه ارزانی برای شارژ مجدد آنها وجود ندارد
ج-دارای تاخیر
د-برخی از مدلهای آن ها به سنگینی crtهستند
LCD:
مزایا:
الف-باریک وزیبا
ب-سبک
ج -مصرف پایین
د-وضوح تصویر بالا
ه-دقت عالی
و-در نور روشن نیز کیفیت تصویر خوبی دارند

معایب:
الف-گران
ب-ممکن است به علت دقت ذاتی تاخیر داشته باشند

انواع LCD
dynamic scattering: بیشترین مصرف ,بیشترین ولتاژ(منسوخ شده)
flc:.fero electric lc
tn: twisted nematic
stn: supper tn: ضمانت نمایش stnمصرف انرزی وهزینه ساخت کمتری نسبت به ضمانت نمایش tftدارندولی دارای دو ضعف بزرگ هستند
1-روشنایی شفافیت وتنوع رنگهای ایجاد شده روی آنها پایین است
2-در تکنو لوژی stn صفحه نمایش با سرعت پایین اسکن میشود. لذا در صورت نمایش تصاویر متحرک روی صفحه نمایش بعد از هر فریم ساید از فریم قبلی تا چند صدم ثانیه روی صفحه نمایس با قی میماند.
tfd: thin film diod

TFT:
عملکرد LCD
1-ماتریکس غیر فعال(P***IVE MATRIX): ماتریسهای غیر فعال برای تغذیه شارژ به یک
پیکسل خاص بر روی صفحه نمایش از شبکهGRID ساده استفاده میکنند این کار به وسیله دو زیر لایه شیشه ایSUB STARTE آغاز میشود. ستونها بر روی یک زیر لایه وسطرها بر روی یک زیر لایه دیگر وبا استفاده از یک ماده رسانای شفاف که معمولا INIDIOM-TIN-OXIDE است ایجاد شده اند سطرها وستونها به مدارات مجتمعی متصل شده اند که زمان ارسال شارژبه ستون یا سطر را معین میکند برای روشن شدن یک پیکسل مدار مجتمع یک شارژ را به ستون مناسب ازیک زیر لایه می فرستد ویک اتصال منفی نیز در سطر مناسب برای دیکری فعال میشود و این ستون در پیکسل مورد نظر به هم برخورد میکند وموجب تحویل ولتاژ وباز شدن کریستالهای مایع در آن پیکسل میشوند.

ACTIVE MATRIX -ماتریکسهای فعال به TFT وابسته اند TFTها خازنها وترانزیستور های سوییچ کننده بسیار کوچکی هستند آنها در یک ماتریس بر روی یک زیر لایه شیشهای مرتب شده اند برای آدرس دهی یک پیکسل خاص سطر مناسب روشن شده وشارژ به ستون مناسب فرستاده میشود واز آنجایی که تمام سطر های متقاطع با ستون مورد نظر خاموش هستند فقط خازنی که در پیکسل مورد نظر قرار گرفته است شارژ را دریافت میکند ومیتواند آن را تا سیکل نو سازی بعدی نگاه دارد.

اصول تعمیرات رادیو ضبط

لامپ سري براي ميز كار:
چنانچه يك پريز برق و يك لامپ 100 وات را به طور سري مطابق شكل به هم ببنديم هنگامي كه دو شاخ دستگاه خود را در اين پريز قرار دهيم در صورت عدم اتصالي در دستگاه، لامپ 100 وات كم نور روشن مي شود ولي اگر دستگاه اتصالي داشته باشد لامپ 100 وات پر نور روشن مي شود (چنانچه دستگاهي را كه اتصالي دارد به پريز برق ديگري وصل كنيم دائماً باعث قطع شدن فيوز برق مي شود ولي با قرار دادن دو شاخ دستگاه مورد نظر در پريز برق لامپ سري، فيوز سوخته و فقط لامپ 100 وات پر نور روشن مي شود).
ليست قطعات مورد نياز براي يك تعمير كار داريو- ضبط
1-فيوز نيم آمپر، يك آمپر، سه آمپر
2-مقاومت هاي كربني يك اهم، ده اهم، صد اهم، يك كيلو اهم، نيم وات
3-مقاومت كربني نيم اهم و يك اهم يك وات
4-مقاومت سيمي و آجري ده اهم و صد اهم و يك كيلو اهم ده وات
5-انواع تسمه، قرقره، چرخ، غلطك، پولي، موتور
6-ترانس هاي 6، 5/7، 9، 12 ولتي نيم آمپر
7-ديود ركتي فاير (يكسوساز) 1N4001، ديود چهار سر (پل ديود)، ديود سه سر
8-ديود شيشه اي 1N4148
9-ديود آشكار ساز 1N60
10- نخ (زه) مخصوص براي راديو، گيره، انبردست، دم باريك، سيم چين، انواع پيچ گوشتي
11- انواع دو شاخ برق (نرگي برق) و فيش ماده گي برق
12- اسپري خشك و متوسط
13- خازن هاي شيميايي 47 ميكروفاراد، 10 ولتي- 220 ميكروفاراد، 16 ولتي
14- سيم شيلددار
15- انواع بلندگو
16- انواع هد
17- آي سي هاي TBA800, UPC1001, C575, LA4100 و…
18- ترانزيستورهاي
AC187, B324, 2SB337, 2N3055, Ad162, AD161, BD136, BD135, C1060, A634, A733, D400, C945



طريقه كار با اهمتر، شكل نقشه اي قطعات و تست آنها
طرز كار اهمتر:
نام ديگر اهمتر، مولتي متر يا آوومتر مي باشد.
وظيفه اهمتر:
اندازه گيري مقدار مقاومت، مقدار ولتاژ متناوب، مقدار ولتاژ مستقيم و مقدار جريان مي باشد.
طريقه كار قسمت اهمتر و طرز اندازه گيري مقاومت:
ابتدا كليد سلكتور اهمتر را روي R x 1 گذاشته و دو فيش اهمتر را به هم اتصال مي دهيم، عقربه بايد حركت و روي صفر بايستد و در غير اين صورت پيچ تنظيم صفر اهمتر بايد تنظيم شود و اگر تنظيم نشد باطري قلمي 5/1 ولتي داخل اهمتر ضعيف است. (باطري 9 ولت كتابي مربوط به قسمت R x 10K هست). سپس دو فيش اهمتر را بدو سر مقاومت مي زنيم.
البته دقت شود كه هر دو دست به فيش هاي اهمتر تماس نداشته باشد. اگر عقربه حركت نردك كليد را روي R x 10 و يا R x 100 و يا (R x 1000) R x 1K قرار دهيم. به طور مثال: اگر كليد كه روي R x 100 بود، عقربه روي خط مدرج شده قسمت زير روي عدد 50 ايستاد، مي گوييم مقدار مقاومت برابر است با (اهم 50 x 100 = 5000 ) و اگر كليد را در اين حالت روي R x 1K قرار دهيم عقربه روي 5 مي ايستد كه مقدار مقاومت باز هم برابر است با5 x 1k = K (اهم 5000).
هر بار كه كليد روي R x 1 يا R x 10 يا… قرار مي دهيم بايد پيچ تنظيم صفر مجدداً تنظيم شود.
هر بار كه كليد روي R x 1 يا R x 10 يا… قرار مي دهيم بايد پيچ تنظيم صفر مجدداً تنظيم شود.
طريقه كار قسمت AC يا اندازه گيري ولتاژ متناوب:
براي اندازه گيري ولتاژAC (ولتاژ متناوب) كليد سلكتور را در قسمت AC – v بايد قرار داد (ولتاژ AC قطب مثبت و منفي ندارد) اگر كليد را روي رنج 10 قرار دهيم ولتاژ را روي خط 10 مي خوانيم و اگر كليد روي 50 باشد روي خط 50 و اگر كليد روي 250 باشد روي خط 250 مي خوانيم و اگر كليد روي 500 قرار داشته باشد مقدار ولتاژ را روي خط صفر تا 50 خوانده و در 10 ضرب مي كنيم.
طريقه كار قسمت ولتاژ مستقيم يا برق باطري:
براي اندازه گيري ولتاژDC (برق باطري با آداپتور) كليد سكتور را روي قسمت DC – V بايد قرار داده، برق DC داراي قطب مثبت و منفي است و بايد فيشها را منفي به منفي و مثبت به مثبت بزنيم، در غير اين صورت عقربه، به جهت مخالف حركت مي كند. براي خواندن ولتاژDC همانند ولتاژAC عمل مي شود، يعني اگر كليد روي 10 بود مقدار ولتاژ بر روي خط مدرج بين صفر تا 10 و اگر روي 50 بود بر روي خط صفر تا 50 و اگر روي 250 بود روي خط مدرج صفر تا 250 خوانده مي شود.
براي اندازه گيري جريان DC يك سيم مدار بايد قطع شود و آمپرمتر (اهمتر كه روي DCmA است) به طور سري در مدار قرار گيرد و مقدار جريان بر روي همان خطوط مدرج بين صفر تا 10، يا صفر تا 50 و يا صفر تا 250 خوانده شود.
دكمه فشاري قرمز بر روي بعضي اهمترها براي تست باطري اهمتر است، اگر فشار داديم عقربه تا نيمه حركت كرد باطري سالم است همچنين اگر دو سر اهمتر را به هم زديم و با تنظيم پيچ اهمتر، عقربه روي صفر نيامد باطري آن ضعيف مي باشد.
كليد دو حالت + و – در بعضي اهمترها براي اين است كه اگر در موقع ولتاژ گيري عقربه در جهت مخالف حركت كرد به جاي تعويض فيش ها كليد را در حالت ديگر قرار داده و ولتاژ را بخوانيم.
در شكل زير، براي اندازه گيري ولتاژ باطري ها، كليد سلكتوري روي DC ولت رنج 10 قرار دارد، بنابراين مقدار را بر روي خط مدرج بين صفر تا 10 بايد بخوانيم كه مشاهده مي كنيم، عقربه بين 4 تا 6 قرار گرفته است و حدود 4/5 V را نشان مي دهد.
در شكل دوم براي اندازه گيري ولتاژ برق شهر كليد سلكتوري را در قسمت AC – V رنج 250 قرار داده و مقدار ولتاژ را روي خط مدرج بين صفر تا 250 مي خوانيم كه حدوداً 220 V را نشان مي دهد.